Najstarsze monety pochodzą z czasów starożytnych. Jednak na szeroką skalę zaczęto je zbierać i charakteryzować dopiero w epoce odrodzenia. Najwięcej znajdywano wówczas monet pochodzenia rzymskiego. Na ten właśnie okres przypadają początki rozwoju jednej z nauk pomocniczych historii. Ta nauka to numizmatyka. Przedmiotem jej badań jest klasyfikacja i datowanie monet. Ponadto określa ona też sposób i okoliczności ich powstawania. Rozwój tych badań datuje się na XVII wiek. Dopiero w XIX wieku nauka ta wykształciła własne metody badawcze, co można określić jako jej zupełne usamodzielnienie się. Zajmując się badaniem wizerunków umieszczonych na monetach, numizmatyka pozwala dogłębniej zrozumieć fakty historyczne i ekonomiczne. Służy także pomocą podczas określania dat pochodzenia wykopalisk archeologicznych. Znaczącą rolę odgrywają tu oczywiście postacie i znaki umieszczone na monetach. Historycy pod względem chronologicznym dzielą tą naukę na grecką, celtycką, rzymską, bizantyjską, średniowieczną i nowożytną. Na naszym polskim podwórku szerszy rozwój dziedziny badań historycznych, którą stanowi numizmatyka, przypadł dopiero na XIX wiek. Miłośnicy kolekcjonowania monet do dziś opierają się o podstawy wówczas stworzonej wiedzy autorstwa tak wszechstronnych historyków jak Joachim Lelewel, Ignacy Zagórski czy Marian Gumowski. Bardzo ważne jest, aby osoby zbierające monety pamiętały o tym, że powinno się rozróżniać numizmatykę pojmowaną jaka naukę od tej, rozumianej jako kolekcjonowanie monet.

To ostatnie ma głównie na celu zbudowanie jak najbardziej okazałej kolekcji. A numizmatyka? Ją nauka stawia na pierwszym miejscu badanie dziejów. Oba wyróżnione rodzaje bazują oczywiście na podstawach naukowych. Kolekcjonerstwo poszło trochę innym torem, bowiem jego miłośnicy od zawsze próbowali się ze sobą kontaktować, wymieniać wiedzą, a także monetami. Stąd na rynku powstały liczne firmy, których przedmiotem działania jest obrót różnego rodzaju numizmatami i przede wszystkim pomoc młodym kolekcjonerom w zdobyciu potrzebnej literatury, akcesoriów, ale też i monet. Znacznie częściej chyba numizmatyka bywa traktowana właśnie jako hobby polegające na zbieraniu monet. Dopiero po głębszym zastanowieniu, a czasem na przykład po wizycie w muzeum, obejrzeniu kolekcji i wysłuchaniu serii wykładów, wielu z nas dochodzi do wniosku, że stanowi ona również dobrze już rozwiniętą dziedzinę badań historycznych. Rzadko bowiem dzieje się tak, że pewna część nauki przeobraża się nagle w hobby wielu ludzi. Nie ma w tym chyba nic złego. To, że zauważono w pewnym czasie inne, oprócz tylko naukowej, wartości monety sprawiło, że numizmatyka została w pewnym sensie spopularyzowana i na pewno usłyszało o niej znacznie więcej osób, niż wtedy, gdyby pozostała tylko jedną z tak wielu nauk pomocniczych historii. Niemniej, dla numizmatyki- nauki zawsze bardzo charakterystyczne będzie szukanie wartości naukowych i dążenie do przedstawieni pełnego obrazu dziejów z danego okresu.